Help! Mijn kind heeft flaporen!
Ongeveer één op de twintig kinderen wordt geboren met zogenoemde afstaande oren, in de volksmond ook wel flaporen genoemd.
Normaal gesproken staat de rand van je oorschelp ongeveer anderhalve centimeter van je hoofd af, maar als die afstand groter is dan twee centimeter, spreken artsen van afstaande oren. Het is in veel gevallen een erfelijk kenmerk, maar het kan ook spontaan ontstaan. Niet in alle gevallen kun je het direct bij de geboorte van een kindje zien, maar vaak is het wel al direct duidelijk. Doordat de vorm van het hoofd later nog verandert, kan het ook pas na enige tijd duidelijk worden dat er sprake is van afstaande oren.
De oorzaak van flaporen
Wanneer iemand afstaande oren heeft, is dat te wijten aan een afwijkende vorm van het kraakbeenskelet van de oorschelp. De spieren die zich rond het oor bevinden, zitten dan op iets andere wijze aan het oor vast en de zogenoemde omslagplooi ontbreekt. Het kan echter ook zijn dat het kommetje ter hoogte van de gehoorgang wat te groot is. Deze twee afwijkingen kunnen tegelijkertijd bij iemand voorkomen, maar ook los van elkaar. Het effect is dus duidelijk: de oren staan verder van het lichaam af en dat valt meestal wel op. Verder heeft het in fysiek opzicht geen consequenties.
Mentale gevolgen
Kinderen met afstaande oren kunnen soms het mikpunt zijn van spot. Hierdoor kunnen ze zich onzeker gaan voelen of in een sociaal isolement belanden. Om die reden willen ouders het liefst in een zo vroeg mogelijk stadium iets doen aan de flaporen van hun kindje. Studie heeft uitgewezen dat het in sommige gevallen effectief kan zijn om de oren vrij kort na de geboorte te spalken. Volgens plastisch chirurg Marieke van Wijk, verbonden aan het UMC Utrecht, zijn de oren van pasgeboren kindjes nog plooibaar, onder invloed van de oestrogenen van de moeder. Na enkele weken wordt het kraakbeen stugger en is het dus lastiger om de vorm van het oor te corrigeren. Met een spalkje is de vorm van het menselijk oor dus in de eerste weken na de geboorte te verbeteren. Bij twee van de drie kinderen was het resultaat naar tevredenheid.
Operatie
Afstaande oren kunnen ook door middel van een operatie worden gecorrigeerd. Zo’n ingreep duurt ongeveer een uur. De chirurg maakt aan de achterzijde van het oor een snede in de huid en brengt het kraakbeen met steunhechtingen in het gewenste model. Het gevolg is dat het oor platter tegen de schedel aan ligt. Een licht drukkend verband om het hoofd zorgt ervoor dat de oren in deze nieuwe positie blijven staan gedurende het genezingsproces. De wond wordt met behulp van zogenoemde oplosbare hechtingen gesloten. In de periode na de ingreep krijgt de huid de gelegenheid om opnieuw rond het kraakbeen te groeien. Daarmee is de stand van de oren definitief gewijzigd.
Nadelen
Aan elke chirurgische ingreep zijn risico’s verbonden. Eén van die risico’s is dat de oren na de operatie niet meer mooi symmetrisch staan. Uiteraard streeft de chirurg er wel naar die symmetrie te bereiken, maar het is goed mogelijk dat het ene oor uiteindelijk iets platter tegen de schedel aan staat dan het andere. Ook kan het kraakbeen na verloop van tijd toch weer wat gaan afwijken, waardoor het effect van de ingreep tenietgedaan wordt. In dat geval is het mogelijk de ingreep nogmaals uit te voeren.