Werknemers zitten gemiddeld bijna negen uur per werkdag

Dat bestond uit 4,5 uur tijdens het werk, 1,1 uur woon-werkverkeer (exclusief fietsen) en 3,3 uur vrije tijd. In vergelijking met 2019 is er nauwelijks verandering: toen lag het gemiddelde op 8,6 uur. Dit blijkt uit de Nationale Enquête Arbeidsomstandigheden (NEA) van het CBS en TNO, waarvoor ruim 60.000 werknemers werd gevraagd naar hun zitgedrag.

Zitten vormt een groot deel van de werkdag. Omdat langdurig zitten en weinig bewegen samenhangen met gezondheidsrisico’s en maatschappelijke kosten, is inzicht in dit gedrag belangrijk. Daarbij gaat het niet alleen om het werk, maar ook om de tijd die werknemers zittend doorbrengen in hun vrije uren. 

ICT’ers zitten het meest

Niet alle beroepen zijn gelijk: in 2024 zaten werknemers in ICT-functies gemiddeld het langst tijdens hun werkdag, namelijk 7,1 uur. Ook medewerkers in administratieve en bedrijfseconomische beroepen, zoals accountants, brachten veel tijd zittend door (6,4 uur).

Aan de andere kant zaten werknemers in dienstverlenende beroepen, zoals schoonmakers, kelners en barpersoneel, het minst: gemiddeld slechts 1,1 uur per werkdag.

Thuiswerken vergroot zitduur

Werknemers die (deels) thuiswerken brengen aanzienlijk meer tijd zittend door dan werknemers die uitsluitend op locatie werken:

-        Altijd op locatie: 3,0 uur per werkdag

-        Deels thuiswerken (20–60% van de werktijd): 6,3 tot 6,8 uur

-        Altijd thuiswerken: 6,3 uur

Opvallend is dat volledig thuiswerkers iets minder zitten dan collega’s die het grootste deel van hun tijd thuiswerken. Ook beeldschermgebruik speelt mee: wie dagelijks zes uur of meer achter een scherm werkt, zit gemiddeld 6,8 uur. Bij minder schermtijd is dat slechts 2,7 uur. 

Grootste verschillen in dienstverlenende beroepen

Het verschil tussen thuiswerkers en niet-thuiswerkers is het sterkst zichtbaar in dienstverlenende en commerciële beroepen: 

-        Dienstverlenend: thuiswerkers 3,3 uur tegenover 1,0 uur bij niet-thuiswerkers

-        Commercieel: thuiswerkers 6,6 uur tegenover 2,2 uur bij niet-thuiswerkers

In sectoren waar het werk sowieso veel zitgedrag vraagt, zoals ICT en administratief werk, liggen de verschillen kleiner: daar zitten werknemers al relatief veel, ongeacht de werkplek.

Sport compenseert niet volledig

Hoewel sport en beweging belangrijk zijn voor de gezondheid, blijkt dat bijna negen uur per dag zitten nauwelijks te compenseren is met lichaamsbeweging. Onderzoek laat zien dat zelfs een uur intensief sporten per dag de negatieve effecten van langdurig zitten maar deels wegneemt. Het probleem zit niet alleen in het gebrek aan beweging, maar ook in de lange periodes van inactiviteit achter elkaar.

Wie veel zit, verhoogt het risico op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en rug- en nekklachten, zelfs als er regelmatig gesport wordt. Deskundigen benadrukken daarom dat het doorbreken van het zitpatroon minstens zo belangrijk is als sporten: vaker opstaan, korte wandelingen maken en afwisselen tussen zitten en staan tijdens het werk kunnen meer verschil maken dan één intensieve sportsessie aan het einde van de dag.