Waarom word je dikker van alcohol?

Toch is het niet altijd duidelijk hoe dat precies werkt. Veel mensen merken dat ze aankomen wanneer ze regelmatig een drankje nemen, ook al eten ze verder niet veel meer. Het idee dat een paar glazen wijn of bier per week geen kwaad kunnen, blijkt in de praktijk vaak tegen te vallen. Er spelen namelijk meerdere processen in het lichaam mee die samen zorgen voor extra kilo’s.

Alcohol levert veel calorieën

Wat veel mensen vergeten, is dat alcohol zelf behoorlijk veel energie levert. Een gram alcohol bevat ongeveer zeven kilocalorieën. Dat is bijna net zoveel als vet, dat negen kilocalorieën per gram heeft, en aanzienlijk meer dan koolhydraten of eiwitten, die vier kilocalorieën per gram leveren. Een standaardglas wijn of bier bevat al snel rond de honderd tot honderdvijftig kilocalorieën. Cocktails en mixdrankjes kunnen zelfs oplopen tot driehonderd kilocalorieën per glas, vooral door de suikerrijke frisdranken of siropen die erbij gemengd worden.

Het probleem is dat deze calorieën vaak ongemerkt worden genuttigd. Een paar glazen tijdens een avondje uit lijken misschien onschuldig, maar kunnen optellen tot honderden calorieën die bovenop je dagelijkse behoefte komen. Omdat het drinken van alcohol niet hetzelfde verzadigingsgevoel geeft als het eten van een maaltijd, pas je je eetgedrag er meestal niet op aan.

Het lichaam stopt met vet verbranden

Een ander belangrijk mechanisme heeft te maken met de manier waarop je lichaam alcohol verwerkt. Voor je lever is alcohol een giftige stof die zo snel mogelijk moet worden afgebroken. Zodra je een drankje neemt, krijgt de afbraak van alcohol voorrang boven andere processen. Dat betekent dat de verbranding van vetten en koolhydraten tijdelijk wordt stilgelegd.

Alles wat je op dat moment eet, of wat al in je bloedbaan circuleert, wordt daardoor minder efficiënt verbrand en eerder opgeslagen als vetreserve. Dit verklaart waarom alcohol vaak leidt tot een toename van buikvet, zelfs als je qua voeding niet overdreven veel extra binnenkrijgt. Het is niet de alcohol alleen die je dik maakt, maar vooral de manier waarop het je stofwisseling beïnvloedt.

Meer trek en minder remming

Naast de directe effecten op de calorie-inname en vetverbranding speelt ook gedrag een rol. Alcohol kan je eetlust vergroten en verlaagt je zelfbeheersing. Waar je nuchter misschien de schaal met bitterballen laat staan, is die na een paar drankjes opeens veel moeilijker te weerstaan. De combinatie van calorierijke drank en extra snacks maakt dat een gezellige avond in de kroeg of bij vrienden vaak eindigt met een forse overschrijding van je energiebehoefte.

Ook de dag erna kan alcohol een rol spelen. Een kater gaat vaak gepaard met trek in vet en zout eten, waardoor de totale calorie-inname over meerdere dagen verhoogd wordt. Zo kan een wekelijks avondje stappen ongemerkt bijdragen aan een structurele gewichtstoename.

Slaap en hormonen

Een ander aspect dat minder bekend is, betreft de invloed van alcohol op slaap en hormonen. Alcohol lijkt je sneller te laten inslapen, maar verstoort de diepe slaap en zorgt voor meer onderbrekingen gedurende de nacht. Slechte slaap is sterk gelinkt aan gewichtstoename, onder meer doordat de hormonen die honger en verzadiging regelen uit balans raken. Je krijgt meer trek in energierijk voedsel en je hebt minder energie om gezonde keuzes te maken of te bewegen.

Een concreet voorbeeld

Stel dat iemand elk weekend zes glazen bier drinkt. Dat zijn ongeveer negenhonderd kilocalorieën per avond, ofwel achttienhonderd kilocalorieën per week. Als je bedenkt dat één kilo lichaamsvet ongeveer zevenduizend kilocalorieën vertegenwoordigt, kan dit patroon in theorie leiden tot ruim twaalf kilo gewichtstoename in een jaar, mits er verder niets in het eetpatroon verandert. Natuurlijk compenseert het lichaam soms een deel van die extra calorieën, maar dit rekenvoorbeeld laat duidelijk zien hoe snel het kan oplopen.

Bewustwording

Dikker worden van alcohol is geen mythe, maar een logisch gevolg van meerdere processen. Alcohol levert veel calorieën zonder verzadiging, legt de vetverbranding tijdelijk stil, stimuleert extra eetgedrag en verstoort ook nog eens de slaap en hormoonbalans. Het is dus niet alleen het drankje zelf dat telt, maar ook het totale effect op je leefstijl en stofwisseling. Af en toe een glas hoeft geen probleem te zijn, maar regelmatig en ruim drinken kan ongemerkt een belangrijke factor worden in gewichtstoename. Bewustwording van deze mechanismen kan helpen om betere keuzes te maken, zonder dat je helemaal hoeft af te zien van een drankje.