Stijging volwassen Nederlanders met psychische klachten

Dat meldt het Trimbos-instituut op basis van onderzoeksresultaten. De cijfers komen uit het langlopende NEMESIS-onderzoek dat door het instituut wordt uitgevoerd. In de afgelopen twaalf maanden had 26 procent van de Nederlanders in de leeftijdsgroep 18 tot 75 jaar te maken met een angststoornis, depressieve stoornis of stoornis in het gebruik van alcohol en drugs. Twaalf jaar geleden lag dat percentage nog op 18 procent.

Volgens Annemarie Luik (programmahoofd epidemiologie) is de sterke stijging vooral te zien onder de jongvolwassenen en studenten. Mogelijk zijn de klachten te wijten aan toenemende maatschappelijke zorgen en/of prestatiedruk. Ook blijkt er een verschil te zijn op basis van geografische locatie. Mensen die in een stad wonen, hebben gemiddeld vaker klachten dan mensen die meer landelijk wonen. Een belangrijk detail bij het interpreteren van de onderzoeksresultaten is dat de mensen die psychische klachten hadden ook voldoen aan de criteria voor een diagnose. Wanneer we niet alleen kijken naar de situatie in de afgelopen twaalf maanden, maar het gehele leven van de deelnemers aan het onderzoek analyseren, blijkt zelfs dat 48 procent van de Nederlanders wel eens te maken heeft gehad met een psychische aandoening. 

Uitsplitsing

In het onderzoek is ook een uitsplitsing gemaakt van de verschillende aandoeningen waaraan men leed. Bij 15 procent van de Nederlanders was sprake van een angststoornis, terwijl 10 procent kampte met een depressieve stoornis. Nog eens 7 procent had te maken met een stoornis in het gebruik van alcohol of drugs. In deze laatste categorie gaat het om de gevolgen die mensen ervaren door het gebruik van genoemde genotsmiddelen. Voorbeelden hiervan zijn controleverlies en verminderd functioneren zoals tekortschieten op werk, tijdens studie of thuis. Bij 3,2 procent van de volwassen Nederlanders was sprake van ADHD, een aandachtstekortstoornis met hyperactiviteit. Overigens is bij veel mensen sprake van een combinatie van meerdere bovenstaande aandoeningen. Dit gold voor 42 procent van de mensen met een psychische aandoening. 

Geen invloed door corona

Je zou wellicht denken dat de coronapandemie effect heeft gehad op de cijfers, maar dat blijkt niet uit de onderzoeksresultaten. Tijdens de pandemie waren er met zo veel volwassenen met een psychische aandoening als in het jaar vóór de pandemie. Eerder deed ook het VUmc in Amsterdam al onderzoek naar de effecten van COVID-19 op de psychische gezondheid van de Nederlanders. Daaruit bleek dat er weliswaar tijdelijk sprake was van een toename van gevoelens van somberheid en angst, maar dat die niet van invloed waren op het aantal klinische diagnoses van psychische aandoeningen. Die constatering sluit aan bij de conclusies uit het NEMESIS-onderzoek. Bovendien blijkt uit dit onderzoek dat de sterke stijging van het aantal psychische aandoeningen al begon vóórdat de coronapandemie een feit was.

Over het onderzoek

NEMESIS is een grootschalige, langlopende studie van het Trimbos-instituut naar psychisch welzijn, gezondheid en levenservaringen van Nederlandse volwassenen. De hierboven vermelde resultaten hebben betrekking op NEMESIS-3 en komen voort uit gesprekken die onderzoekers voerden met 6.194 deelnemers in de periode van november 2019 tot en met maart 2022. De gesprekken werden gevoerd met Nederlanders tussen 18 en 75 jaar oud. In NEMESIS-2 werd de leeftijdscategorie beperkt tot de groep tussen 18 en 64 jaar oud. Daarom is voor het trekken van conclusies over de trend in psychische aandoeningen alleen gekeken naar deze laatste leeftijdsgroep.