Kanker wereldwijd in opmars
Nieuwe cijfers en vooruitzichten tot 2050
Volgens een grootschalige analyse van de Global Burden of Disease Study 2023 blijft kanker wereldwijd een van de grootste doodsoorzaken. In 2023 werden naar schatting 18,5 miljoen nieuwe gevallen van kanker vastgesteld, met ongeveer 10,4 miljoen sterfgevallen. Daarmee is kanker, na hart- en vaatziekten, de tweede belangrijkste oorzaak van sterfte op aarde.
Het onderzoek, dat gegevens uit 204 landen bundelde, laat zien dat vooral lage- en middeninkomenslanden de zwaarste last dragen. Meer dan de helft van alle nieuwe gevallen (bijna 58%) en twee derde van de sterfgevallen vond plaats in landen met beperkte middelen. Deze ongelijke verdeling is al jaren zichtbaar, maar de kloof wordt groter.
Een blik op de toekomst
De vooruitzichten zijn zorgwekkend. De onderzoekers voorspellen dat het aantal nieuwe kankergevallen tegen 2050 zal stijgen tot ruim 30 miljoen per jaar — een toename van meer dan 60% ten opzichte van 2024. Het aantal sterfgevallen zal naar verwachting oplopen tot bijna 19 miljoen, een stijging van driekwart.
In arme en opkomende landen zal die toename nog sterker zijn: tot wel 90% meer doden, tegenover 43% in rijke landen. Deze groei is grotendeels te verklaren door demografische veranderingen zoals bevolkingsgroei en vergrijzing, maar ook door een toename van risicofactoren als roken, overgewicht en luchtvervuiling.
Risico’s en leefstijl
In 2023 werd ongeveer 42% van alle kankerdoden toegeschreven aan bekende risicofactoren. Dat aantal is sinds 1990 met meer dan 70% gestegen. Roken, ongezonde voeding, alcoholgebruik, obesitas en blootstelling aan schadelijke stoffen op het werk blijven de belangrijkste oorzaken. De onderzoekers benadrukken dat preventiebeleid, zoals tabaksbestrijding en promotie van gezonde voeding, cruciaal blijft om de wereldwijde kankerlast te verminderen.
Vooruitgang en grenzen
Er is ook goed nieuws. Wanneer men rekening houdt met leeftijd, lijkt het risico om aan kanker te overlijden wereldwijd iets te dalen — met ongeveer 6% tussen 2015 en 2030. Toch is die daling te klein om de VN-doelstelling te halen om de sterfte aan niet-overdraagbare ziekten met een derde te verminderen tegen 2030.
De lichte verbetering is vooral te danken aan betere vroege opsporing en effectievere behandelingen in landen met goed functionerende gezondheidsstelsels. In lage-inkomenslanden blijft toegang tot diagnose en behandeling echter beperkt, wat de ongelijkheid verder vergroot.
Oproep tot actie
De auteurs van de studie waarschuwen dat de wereld zich moet voorbereiden op een ongekende toename van de kankerlast. Alleen met een geïntegreerde aanpak — van preventie en screening tot behandeling en palliatieve zorg — kunnen landen het tij keren. Internationale samenwerking, investeringen in gezondheidszorg en beleid gericht op leefstijlverandering zijn volgens de onderzoekers essentieel.
,,De cijfers tonen dat we niet kunnen volstaan met technologische vooruitgang alleen’’, stellen de onderzoekers. ,,Kankerbestrijding vereist duurzame inspanningen die recht doen aan de lokale context en de ongelijkheid in zorg aanpakken.’’
Als de voorspellingen uitkomen, zal kanker in 2050 niet alleen een medische, maar ook een sociaaleconomische uitdaging van ongekende omvang vormen — vooral voor landen die daar het minst op voorbereid zijn.