Leverkanker in Nederland: een zorgwekkende toename

In Nederland is er de afgelopen jaren een opvallende stijging in het aantal gevallen van leverkanker, met name tussen 2014 en 2021. Onderzoekers van Amsterdam UMC constateren een verdubbeling van het aantal diagnoses in deze periode, wat aanleiding geeft tot bezorgdheid binnen de medische gemeenschap .

In 2014 werden tussen de 400 en 500 gevallen van leverkanker geregistreerd in Nederland. In 2021 was dit aantal gestegen naar tussen de 800 en 900 gevallen. Deze toename is niet alleen een statistisch gegeven, maar heeft ook praktische implicaties voor de gezondheidszorg, zoals een verhoogde druk op zorginstellingen en een grotere behoefte aan gespecialiseerde behandelingen .

Risicofactoren: van alcohol tot overgewicht

De belangrijkste risicofactoren voor leverkanker zijn bekend, maar het is opvallend hoe de prevalentie van deze factoren de afgelopen jaren is veranderd. Alcoholgebruik blijft een significante oorzaak van levercirrose, wat op zijn beurt het risico op leverkanker verhoogt. Echter, er is een verschuiving zichtbaar: steeds vaker wordt leverkanker in verband gebracht met overgewicht en diabetes type 2. Arts-onderzoeker Koen van Son van Amsterdam UMC merkt op dat het aantal gevallen van leverkanker veroorzaakt door deze twee factoren sinds 2014 jaarlijks met 10 procent is toegenomen .

Daarnaast is er een groeiend aantal mensen met een vervette lever, ook wel niet-alcoholische leververvetting genoemd. Schattingen wijzen uit dat ongeveer twee miljoen Nederlanders hiermee te maken hebben, waarvan circa 400.000 een verhoogd risico lopen op ernstige leverschade of leverkanker. Het probleem is dat veel mensen zich niet bewust zijn van hun aandoening, omdat de symptomen vaak pas in een laat stadium optreden .

Leefstijl als bepalende factor

De toename van leverkanker wordt in belangrijke mate toegeschreven aan veranderingen in leefstijl. De consumptie van alcohol is in Nederland een ingeburgerd sociaal ritueel, maar het gebruik ervan wordt vaak onderschat als risicofactor voor leverziekten. Artsen wijzen erop dat zelfs matig alcoholgebruik, zoals dagelijks een glas wijn bij de maaltijd, kan bijdragen aan leververvetting en uiteindelijk aan leverkanker .

Daarnaast speelt overgewicht een cruciale rol. Het metabool syndroom, dat onder andere bestaat uit overgewicht, hoge bloeddruk en verhoogde bloedsuikers, verhoogt het risico op niet-alcoholische leververvetting (NASH). Deze aandoening kan leiden tot levercirrose en uiteindelijk tot leverkanker. De trend van toenemend overgewicht in Nederland draagt bij aan de stijging van leverkankergevallen.

Symptomen en diagnose

Leverkanker is een sluipende ziekte; de lever heeft een groot herstelvermogen en vertoont vaak pas symptomen in een vergevorderd stadium. Mogelijke klachten zijn onder andere vermoeidheid, gewichtsverlies, buikpijn, geelzucht en een opgezette buik. Omdat deze symptomen ook bij andere aandoeningen kunnen voorkomen, wordt leverkanker vaak pas laat ontdekt.

De diagnose wordt gesteld door middel van bloedonderzoek, beeldvormende technieken zoals echografie of MRI, en soms een leverbiopsie. Mensen met een verhoogd risico, zoals patiënten met levercirrose of chronische hepatitis, worden regelmatig gescreend om de ziekte in een vroeg stadium op te sporen .

Behandelingsmogelijkheden

De behandelingsopties voor leverkanker zijn afhankelijk van het stadium van de ziekte en de algehele gezondheid van de patiënt. Mogelijke behandelingen zijn chirurgie, levertransplantatie, radiofrequente ablatie, chemotherapie en gerichte therapieën. De keuze van behandeling wordt bepaald door een multidisciplinair team van specialisten.

Preventie en bewustwording

Gezien de sterke relatie tussen leefstijl en het ontstaan van leverkanker, ligt de nadruk op preventie. Het verminderen van alcoholconsumptie, het handhaven van een gezond gewicht en het voorkomen of behandelen van diabetes type 2 zijn belangrijke maatregelen om het risico op leverkanker te verlagen. Daarnaast is het essentieel om het bewustzijn over de ziekte te vergroten, zodat mensen zich eerder laten testen en risicofactoren tijdig kunnen aanpakken.