Daarom kampen we momenteel met een groot medicijnentekort

Het tekort aan medicijnen is niet nieuw, maar begint wel zorgelijke vormen aan te nemen. Ook is het geen specifiek Nederlands probleem, want in vrijwel heel Europa, maar ook in de Verenigde Staten, circuleren lange lijsten met de namen van medicijnen die tijdelijk niet voorradig zijn.

Diverse oorzaken

Het medicijnentekort heeft verschillende oorzaken. In sommige gevallen is de vraag sterker gestegen dan de productie van een medicijn. Dat betekent simpelweg dat een medicijn sneller op is, omdat er niet voldoende van beschikbaar is om aan de gestegen vraag te kunnen voldoen. Maar soms is de behoefte aan een medicijn gelijk gebleven, terwijl de productie ervan is afgenomen. Dit verschijnsel doet zich bijvoorbeeld voor wanneer een fabrikant besluit om de prioriteiten te verleggen en andere medicijnen te gaan produceren. Vaak hangt dit ook samen met de omzetverwachtingen. Een fabriek zal sneller geneigd zijn een medicijn te gaan produceren waarmee een hogere opzet te realiseren valt en stoot dan soms een ander medicijn af. Hiervoor moeten apotheken dan uitwijken naar een andere leverancier, maar dat heeft uiteraard zijn beperkingen. Verder zijn incidentele tegenvallers, zoals een productiefout, vertraging in het transport of schade door een natuurramp, oorzaken van het tekort aan medicijnen.

Wat kunnen we eraan doen?

Het is erg lastig om het tekort aan medicijnen op korte termijn op te lossen. Overheden willen dat wel, maar zijn hiervoor afhankelijk van de ontwikkelingen in de markt. Ze werken op internationaal niveau wel samen om de tekorten goed in kaart te kunnen brengen. Hiervoor is een speciaal meldpunt in het leven geroepen. Voor groothandels en leveranciers gelden bepaalde verplichtingen met betrekking tot de voorraden. Er moet altijd een buffervoorraad zijn bij de leveranciers waarmee ze nog zes weken vooruit kunnen in geval van nood. Is een medicijn helemaal niet meer beschikbaar, dan is de eerstvolgende stap het zoeken naar een geschikt alternatief. Pas als dat niet lukt, kunnen medicijnen soms uit het buitenland gehaald worden. Normaal gesproken mag dat niet, omdat men bij voorkeur alleen medicijnen gebruikt die in Nederland geregistreerd zijn. Dan zijn ze namelijk in Nederland getoetst op veiligheid, kwaliteit en effectiviteit. In geval van een ernstig tekort kunnen de Inspectie Gezondheid en Jeugd (IGJ) en het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) besluiten om een uitzondering te maken en toestemming te verlenen voor het inkopen van medicijnen in het buitenland.